موسسه تحقیقات آب

تاریخچه

منابع آب در سازندهای سخت و کارست یکی از مهمترین منابع ملی کشور در تامین نیازهای آب شرب، صنعت و حتی کشاورزی به شمار می رود و بیش از ۱۰% از سطح کشور توسط سازندهای سخت پوشیده شده است. اولین فعالیت در زمینه مطالعه سازندهای سخت، مطالعات شناسایی سازندهای سخت زاگرس جنوبی بوده که در سال ۱۳۵۰ توسط دفتر بررسی های منابع آب وزارت نیرو در سه حوضه دریاچه های مهارلو – بختگان، رودخانه شور داراب و رودخانه زهره – جراحی به انجام رسیده است. این دفتر طی سالهای ۱۳۶۳ لغایت ۱۳۶۵ به منظور شناسایی سازندهای کارستی در اطراف شهرهای شیراز، کازرون، بندرعباس و مشهد حفاری های اکتشافی و پیزومتری در این سازندها را در قالب قراردادی با شرکت استرژکسپورت از کشور چک اسلواکی سابق به انجام رسیده است. نظر به اهمیت منابع آب سازندهای سخت و کارست و تفاوت رفتار هیدرولیکی آبخوانهای سازندی با آبخوانهای آبرفتی، به منظور انجام پژوهش و تحقیقات کاربردی در این زمینه و ارائه خدمات فنی و علمی به سازمانهای مرتبط در سراسر کشور، در سال ۱۳۶۹ مطالعات منابع آب کارست حوضه نمونه مهارلو در شیراز توسط سازمان تحقیقات منابع آب آغاز گردید. پس از پایان این مطالعات و برگزاری اولین همایش بین المللی منابع آب کارست با تاکید بر مناطق خشک و نیمه خشک در سال ۱۳۷۲، مرکز ملی مطالعات و تحقیقات کارست کشور در سازمان مدیریت منابع آب ایران تاسیس گردید که سپس به مرکز ملی مطالعات و تحقیقات سازندهای سخت (کارست) تغییر نام یافت. در سال ۱۳۸۱ به منظور یکپارچه سازی، انسجام بخشی، تثبیت و تقویت امر پژوهش و تحقیقات در صنعت آب کشور، این مرکز به همراه مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها و مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر به موسسه تحقیقات آب انتقال یافت.

  • مطالعات و تحقیقات کاربردی-توسعه‌ای و بنیادی در زمینه شناخت پدیده‌های کارستی کشور
  • مطالعات شناسایی، نیمه تفصیلی و موردی منابع آب کارست و سازندهای سخت و تعیین پتانسیل بهره‌برداری از منابع آب سازندی
  • مطالعات و تحقیقات ژئوفیزیکی، چاه پیمایی، ردیابی و ایزوتوپی در منابع آب کارست و سازندهای سخت
  • مطالعات آبخوان‌های کارستی مرزی به منظور کنترل آب های مرزی
  • مطالعات غارشناسی تخصصی و کارست ژئوتوریسم
  • مطالعات مهندسی کارست و مسائل مرتبط با سازه های احداثی در مناطق کارستی
  • مطالعات زیست محیطی و هیدروشیمی  منابع  آب سازندهای سخت
  • افزایش کمیت منابع آب کارست و سازندهای سخت با استفاده از روش های تغذیه مصنوعی
  • مدیریت منابع آب کارست و سازندهای سخت و ارائه راهکارهای مناسب برای توسعه پایدار و بهره‌برداری بهینه
  • طراحی شبکه پایش منابع آب سازندهای سخت و تجهیز آن به دستگاه های ثبات و پیشرفته
  • تهیه بانک اطلاعاتی و اطلس منابع آب کارست وسازندهای سخت
  • تهیه مدل های کمی و کیفی منابع آب کارست و سازندهای سخت
  • انجام طرح های پژوهشی کاربردی، بنیادی و توسعه ای
  • ارایه خدمات کارشناسی و مشاوره علمی و فنی
  • تدوین برنامه و سیاست های پژوهشی کشور در زمینه منابع آب کارست و سازندهای سخت
  • ایجاد سازمانی کارآمد با جلب مشارکت ارگان های دولتی، بخش خصوصی، انجمن های تخصصی و مراکز تحقیقاتی و آموزش عالی
  • انتقال نتایج و تجربیات حاصل از فعالیت های انجام شده در مرکز و دیگر مراکز علمی و تحقیقاتی داخل و خارج کشور به صنعت آب کشور
  • ارائه مقاله در نشست های ملی و بین المللی علمی و تخصصی
  • برگزاری همایش‌های تخصصی ملی، بین المللی وکارگاه های کاربردی- تخصصی منابع آب کارست
  • ارتقاء سطح کمی و کیفی نیروی انسانی جهت بهینه سازی فعالیت ها و ایجاد نوآوری و دستیابی به شکوفایی علمی
  • ارتقاء تجهیزات مرکز وبومی سازی فناوری ها و روش های نوین کارآمد و تقویت نوآوری ها و ابتکارات
  • انتشار فصلنامه پژوهشی “کارست و سازندهای سخت”
شرح وظایف

• مطالعه، پژوهش و تحقیق در زمینه مسائل کمی منابع آب کارست و سازندهای سخت به منظور شناخت پتانسیل و تهیه مدلهای کمی و ارائه راهکارهای بهینه در خصوص برداشت از این منابع در زمان حال و آینده
• پژوهش و تحقیق در زمینه مسائل مهندسی کارست و سازندهای سخت بویژه در ساختگاه سدها و تونل های انتقال آب
• مطالعه و پژوهش درخصوص کیفیت منابع آب کارست و سازندهای سخت و جنبه های زیست محیطی
• ارزیابی اثرات فعالیتهای انسانی بر منابع آب کارست و سازندهای سخت و ارائه راهکارهای علمی و بنیادی به منظور کاهش این اثرات
• بررسی اثرات شبکه رفتارسنجی (پایش) منابع آب کارست و سازندهای سخت در آبخوانهای کارستی و درز و شکافدار در حوضه های کارستی کشور
• پژوهش درخصوص بهینه سازی روشهای تعیین محل چاههای کارستی و سازندهای سخت، نظارت بر حفاری، پمپاژ و مغزه گیری این گونه چاهها
• مطالعه و پژوهش در خصوص حفاظت کمی و کیفی منابع آب کارست و سازندهای سخت و ارائه دستورالعملهای بنیادی و توسعه ای در این زمینه
• تحقیق و پژوهش در زمینه اکتشاف منابع آب غیرمتعارف نظیر آبهای فسیل، ژئوترمال، شور و لب شور در سازندهای کارستی و سخت
• پژوهش و تحقیق درخصوص افزایش کمیت منابع آب کارست و سازندهای سخت با استفاده از روشهای تغذیه مصنوعی، ذخیره سیلاب و کاهش تبخیر و افزایش نفوذ
• انجام مطالعات شناسایی، موردی، نیمه تفصیلی و تفصیلی (همگام با بهره برداری) در منابع سازندی کشور
• ایجاد شبکه پایش (رفتارسنجی) کمی و کیفی منابع آب کارست و سازندهای سخت در سطح کشور از منابع آب کارست معرف (شامل چشمه ها، چاههای مشاهده ای، بهره برداری و قنوات) و تجهیز این منابع به دستگاههای ثبات و پیشرفته و ارائه راهکار مناسب به منظور کنترل از راه دور (Remote Sensing) این منابع
• انجام مطالعات و تحقیقات ژئوفیزیک، چاه پیمایی، ردیابی و ایزوتوپی در منابع آب کارست و سازندهای سخت
• تهیه مدلهای کیفی منابع کارست و سازندهای سخت ارائه راهکارهای مناسب به منظور جلوگیری از کاهش کیفیت منابع آب کارست
• پژوهش درخصوص ایجاد مدیریت مقادیر حدی خشکسالی و ترسالی در منابع آب کارست و سازندهای سخت و ارائه راهکارهای مناسب در مدیریت بحران و توسعه پایدار
• همکاری و برقراری رابطه علمی و فنی با دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی – پژوهشی داخل و خارج از کشور به منظور تبادل اطلاعات و پیشبرد اهداف تحقیقاتی – پژوهشی در زمینه منابع آب کارست و سازندهای سخت
• برگزاری همایشهای ملی و بین المللی و همچنین کارگاه های آموزشی و تخصصی در زمینه منابع آب کارست و سازندهای سخت به منظور تبادل علمی و تحقیقاتی و افزایش توان کارایی متخصصین علوم آب
• ایجاد پایگاه اطلاعاتی منابع آب کارست در سازندهای سخت
• همکاری در تدوین برنامه و سیاست های پژوهشی کشور در زمینه منابع آب کارست و سازندهای سخت
• ایجاد امکانات تحقیقاتی برای پژوهشگران و کارآموزان تحقیقاتی و پایان نامه های کارشناسی ارشد و دکترا در زمینه منابع آب کارست و سازندهای سخت
• تحقیق و پژوهش در زمینه شناخت پدیده های کارست و مطالعات غارهای کارستی کشور و تهیه شناسنامه آنها

گروه های پژوهشی

• مطالعات شناسایی و نیمه تفصیلی حوضه های کارستی با هدف محاسبه بیلان و پتانسیل بهره برداری
• مطالعات موردی مناطق کارستی برحسب نیاز
• برنامه ریزی کلان مطالعات سیستماتیک حوضه های کارستی کشور
• نظارت بر پایش منابع آب کارستی کشور شامل: چشمه ها، چاهها و قنوات در کارست و سازندهای سخت

  • • برگزاری کارگاه و دوره های آموزشی
    • تهیه مدلهای ریاضی حوضه های کارستی
    • بررسی و تحقیق در زمینه مسائل مهندسی کارست
    • نظارت بر طرح های پژوهشی مرتبط

  • • انجام عملیات ژئوفیزیک (ژئوالکتریک،GPR، VLF و چاه پیمایی)
    • انجام عملیات ردیابی و هیدروشیمی
    • نظارت عالی بر عملیات حفاری و آزمایش پمپاژ
    • آزمایش و تجزیه و تحلیل نمونه آب
    • تعیین محل چاه در سازندهای سخت

تجهیزات و امکانات
Edit Content

نام دستگاه : ژئوالکتریک SARIS (Scintrex Automated Resistivity Image System)

کشور سازنده : سوئد

امکانات دستگاه :

  • ذخیره سازی داده­ها
  • اندازه­گیری به طریقه دیجیتالی
  • محاسبه و ارائه مقاومت ویژه الکتریکی بر روی صفحه
  • امکان برداشت داده بصورت پروفیل
  • انتقال داده­ها به کامپیوتر بطور اتوماتیک
  • قابل حمل بودن و امکان اندازه­گیری آسان

کاربردها :

  • اکتشاف منابع آب در آبرفت و سازندهای سخت و کارست و انتخاب بهترین محل برای حفر چاه.
  • تعیین مقاومت­ویژه، عمق و ضخامت لایه­ها.
  • مشخص کردن سنگ کف.
  • تعیین محل گسل و ناپیوستگی­های شیب­دار.
Edit Content

نام دستگاه : VLF (Very Low Frequency) مدل ABEM WADI

کشور سازنده : سوئد

امکانات دستگاه :

  • سبک و قابل حمل بودن.
  • دارای آنتن­های قوی.
  • مجهز به سیستم دیجیتالی.
  • امکان ذخیره سازی داده­ها بر روی حافظه خود.
  • امکان اتصال به رایانه و انتقال داده­ به رایانه.
  • انجام عملیت صحرایی با حداقل نیروی انسانی.
  • اندازه­گیری آسان.

کاربردها:

  • جستجوی توده‌های رسانا.
  • رسم نقشه ساختارهای زمین‌‌شناسی.
  • مطالعه زون های شکسته حاوی آب.    
  • یافتن لوله‌ها و کانالهای زیر زمینی.

 

59
Edit Content

نام دستگاه : چاه­پیمایی دیجیتالی DLS (Digital Logging System)

کشور سازنده : شرکت Scintrex محصول مشترک سوئد و استرالیا

امکانات دستگاه :

  • DLS هسته مرکزی که وظیفه دریافت داده­ها و ارسال آنها به رایانه را دارد
  • Note book برای ثبت داده­ها
  • انواع سوندها برای برداشت داده­ها
  • سوند قطرسنجی ( Caliper Sonde)
  • سوند انحراف­سنجی ( .Deviation S)
  • سوند درجه حرارت ( Temperature S.)
  • سوند مقاومت نرمال کوچک و بزرگ ( Short/Long Normal S.)
  • سوند جریان سنجی ( Flow meter S.)
  • سوند مقاومت­ مایع (Fluid Resistivity S.)
  • سوند پتانسیل خودزا (Spontaneous Potential S.)
  • سوند چگالی (Density S.)
  • سوند گاما-چگالی (Gamma-Density S.)
  • سوند گاما-نوترون (Gamma-Neutron S.)
  • Winch 800 برای فرستادن سوند درون چاه تا عمق ۸۰۰ متر

کاربردها :

  • بررسی تغییرات درجه حرارت درون چاه.
  • تعیین لایه­های آبدار و اعماق کارستیفیکاسیون.
  • بررسی وضعیت لیتواستراتیگرافی چاه­ها
  • برآورد کیفیت آب.
  • تعیین تخلخل و نفوذپذیری.


Edit Content

نام دستگاه : رادار نفوذی زمین (GPR=Ground Penetrating Radar)  درون چاهی

مدل دستگاه : RAMAC/GPR Borehole

کشور سازنده : سوئد

امکانات دستگاه :

  • مرکز کنترل
  • آنتن­های فرستنده و گیرنده ۱۰۰ و ۲۵۰ مگاهرتزی
  • سه­پایه
  • وینچ
  • کابل
  • اتصالات نوری
  • Note Book

کاربردها :

  • تعیین محل شکستگیها و امتداد آنها و همچنین مشخص کردن حفرات در سازندهای سخت.
  • تعیین محل اشیاء فلزی و غیر فلزی.
  • مشخص کردن سطح آب زیر زمینی.
  • تعیین محل ترکها و شکستگیهای ایجاد شده در بدنه سد که باعث نشت آب می­گردند.

 

Edit Content

نام دستگاه : کامبی باکس (COMBIBOX  )

کشور سازنده : کارخانه  WTW  آلمان

امکانات دستگاه :

  • اندازه­گیری به طریقه دیجیتالی تا عمق ۱۰۰ متری داخل آبخوان
  • محاسبه و ارائه میزان هدایت الکتریکی و دما بر روی صفحه دیجیتال
  • محاسبه و ارائه میزان اکسیژن محلول بر روی صفحه دیجیتال
  • محاسبه و ارائه میزان PH و EH بر روی صفحه دیجیتال
  • قابل حمل بودن و امکان اندازه­گیری آسان
  • دارای کابل ۵ و ۱۰۰ متری

کاربردها :

  • تعیین کیفیت منابع آب در آبرفت و سازندهای سخت و کارست
  • تخمین محل ورود آب به داخل چاه.

 

Edit Content

نام دستگاه : دیتا لاگر – سنسور های ایستگاه هواشناسی            

کشور سازنده : آلمان

مدل :هفت کاناله و شانزده کانال

کاربرد: اندازه گیری پارامتر های هواشناسی         

امکانات دستگاه : موارد زیر را اندازه گیری می کند:

  •  سرعت باد
  • جهت باد
  •  درجه حرارت تر وخشک
  • اشعه خورشید ومعکوس از زمین  رطوبت هوا
  • باران سنج     

 

Edit Content

نام دستگاه :لیمنو گراف

ساخت کشور : آلمان

مدل : وزنه وفلوتورو سنسور فشار سنج آب

کاربرد : اندازه گیری و ثبت نوسانات وتغیرات دبی چشمه ها و رودخانه

 

Edit Content

 نام دستگاه : میکرو مولینه 

کشور سازنده : آلمان

مدل:پروانه ای

کاربرد : اندازه گیری دبی لحظه ای آب چشمه

امکانات : دستگاه قرائت دیجیتالی – پروانه های مختلف – آبدهی حداقل ۲ لیتر در ثانیه را می توان اندازه گیری کرد

 

Edit Content

 نام دستگاه : ماکرو مولینه

کشور سازنده : آلمان

مدل : پروانه ای با وزنه 

کاربرد : اندازه گیری دبی لحظه ای رودخانه

امکانات : دستگاه قراعت دیجیتالی – پروانه های مختلف – حداقل دبی ۵۰ لیتر وحداکثر دبی ۳۰ متر مکعب

 

Edit Content

 نام دستگاه : جریان سنج

کشور سازنده : آلمان

مدل : مغناطسی دیجیتال

کاربرد:  در جهت آزمایش پمپاژ

امکانات : اندازه های ۴ اینچ و ۸ اینچ قابل اندازه گیری آب با دبی حداکثر ۴۸ لیتر درثانیه

 

Edit Content

 نام دستگاه : لمینو گراف درون چاهی

کشور سازنده : آلمان

مدل : وزنه وفلوتور وسنسور زیر آبی

کاربرد : اندازه گیری و ثبت لحظه ای نوسانات سطح آب درون چاه

امکانات: قابل استفاده درچاهها ی با قطر ۶ اینچ به بالا و حداکثر سطح آب ۱۰۰ مترو دقت 

Edit Content

 نام دستگاه: عمق یاب الکتریکی همراه با حرارت سنج 

ساخت کشور : آلمان 

مدل : دیجیتالی ومدرج سانتیمتری       

کاربرد : اندازه گیری ماهانه سطح آب و درجه حرارت درون چاهها

معرفی اعضا (گروه پژوهش و انفورماتیک)

دکتر سمیه سامانی

s.samani@wri.ac..ir

۰۷۱۳۶۵۰۶۵۰۴

مهندس مهرداد قدرت

۰۷۱۳۶۵۰۶۵۰۶

مهندس سمیه باقرزاده

۰۷۱۳۶۵۰۶۵۰۵

مهندس سیده نارسیس خادمی

۰۷۱۳۶۵۰۶۵۰۵

مهندس فروغ حمیدی زاده

۰۷۱۳۶۵۰۶۵۰۵

آزاده قربانی

۰۷۱۳۶۵۰۶۵۰۲

طرح های پژوهشی
اسکرول به بالا